Những khoản chi phí cấu thành giá vốn hàng nhập khẩu doanh nghiệp cần nắm rõ

Trong hoạt động nhập khẩu, giá vốn hàng hóa là chỉ tiêu có tác động trực tiếp đến lợi nhuận, giá bán và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít doanh nghiệp chỉ ghi nhận giá mua theo hợp đồng mà bỏ sót hoặc xử lý chưa đúng các khoản chi phí liên quan, dẫn đến sai lệch giá vốn và rủi ro về thuế. Việc hiểu đúng bản chất và cấu thành của giá vốn hàng nhập khẩu là nền tảng để kế toán kiểm soát chi phí và phản ánh trung thực kết quả kinh doanh.

1. Giá vốn hàng nhập khẩu gồm những thành phần nào?

1.1. Giá mua theo hợp đồng ngoại thương

Giá mua là yếu tố đầu tiên và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong giá vốn hàng nhập khẩu. Giá này được xác định theo hợp đồng ngoại thương, căn cứ vào điều kiện giao hàng quốc tế (Incoterms) như FOB, CIF, CFR… Tùy từng điều kiện, giá mua có thể đã bao gồm hoặc chưa bao gồm chi phí vận chuyển, bảo hiểm quốc tế.

Từ góc độ kế toán, việc xác định đúng giá mua là cơ sở để thực hiện hạch toán mua hàng nhập khẩu một cách chính xác, đảm bảo phản ánh đúng giá trị hàng hóa và công nợ phải trả cho nhà cung cấp nước ngoài. Nếu xác định sai phạm vi giá mua, toàn bộ quá trình tập hợp giá vốn phía sau sẽ bị sai lệch theo.

1.2. Chi phí vận chuyển, bảo hiểm quốc tế

Đối với các điều kiện giao hàng mà người mua chịu trách nhiệm vận chuyển, bảo hiểm, các khoản chi phí này là bộ phận cấu thành không thể tách rời của giá vốn hàng nhập khẩu. Chi phí vận chuyển quốc tế, phí bảo hiểm hàng hóa, phụ phí xăng dầu, phí bốc xếp tại cảng đến… đều cần được tập hợp đầy đủ.

Kế toán cần lưu ý phân biệt chi phí phát sinh trước và sau khi hàng về kho để xác định khoản nào được tính vào giá vốn, khoản nào hạch toán vào chi phí trong kỳ. Việc ghi nhận không nhất quán sẽ dẫn đến chênh lệch giá vốn giữa các lô hàng tương tự.

2. Các khoản thuế và phí liên quan đến nhập khẩu

2.1. Thuế, phí phải nộp trong quá trình thông quan

Trong quá trình thông quan, doanh nghiệp thường phát sinh các khoản thuế và phí như thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng khâu nhập khẩu, phí hải quan, phí kiểm định, kiểm dịch. Trong đó, thuế nhập khẩu là khoản thuế trực tiếp làm tăng giá trị hàng hóa nhập về.

Việc hạch toán thuế nhập khẩu đúng bản chất và đúng thời điểm không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật mà còn đảm bảo giá vốn hàng hóa phản ánh đầy đủ nghĩa vụ tài chính đã phát sinh. Nếu ghi nhận thiếu hoặc chậm, báo cáo tài chính sẽ không phản ánh đúng chi phí thực tế của hàng nhập.

2.2. Nguyên tắc phân bổ vào giá vốn

Nguyên tắc chung là các khoản thuế, phí gắn trực tiếp với từng lô hàng nhập khẩu sẽ được phân bổ vào giá vốn của chính lô hàng đó. Trường hợp chi phí phát sinh chung cho nhiều lô hàng, kế toán cần xây dựng tiêu thức phân bổ hợp lý, có thể dựa trên số lượng, trọng lượng, trị giá hoặc giá mua từng lô.

Việc lựa chọn tiêu thức phân bổ cần đảm bảo tính nhất quán và có cơ sở giải trình, đặc biệt khi doanh nghiệp chịu sự kiểm tra của cơ quan thuế hoặc kiểm toán độc lập.

3. Lưu ý kế toán khi tập hợp và phân bổ chi phí

3.1. Phân bổ chi phí theo lô hàng

Đối với doanh nghiệp nhập khẩu thường xuyên, việc theo dõi chi phí theo từng lô hàng là yêu cầu bắt buộc để kiểm soát giá vốn và đánh giá hiệu quả từng đơn hàng. Kế toán nên thiết lập mã lô hoặc mã chứng từ nhập khẩu để tập hợp chi phí từ nhiều nguồn khác nhau về cùng một đối tượng chịu chi phí.

Cách làm này giúp doanh nghiệp dễ dàng so sánh chi phí giữa các nhà cung cấp, các tuyến vận chuyển và kịp thời điều chỉnh chiến lược mua hàng.

3.2. Sai sót thường gặp khi ghi nhận chi phí

Một số sai sót phổ biến có thể kể đến như: bỏ sót chi phí logistics phát sinh sau thông quan, ghi nhận thuế nhập khẩu không đúng kỳ, hoặc phân bổ chi phí không nhất quán giữa các kỳ kế toán. Những sai sót này không chỉ ảnh hưởng đến lợi nhuận mà còn làm giảm độ tin cậy của dữ liệu quản trị.

Để hạn chế rủi ro, doanh nghiệp cần chuẩn hóa quy trình kế toán nhập khẩu, đồng thời ứng dụng công cụ phần mềm để tự động hóa việc tập hợp và phân bổ chi phí.

4. Quản lý giá vốn hàng nhập khẩu hiệu quả với phần mềm kế toán LV-DX Accounting

Giá vốn hàng nhập khẩu là kết quả của nhiều yếu tố cấu thành, từ giá mua, chi phí vận chuyển, bảo hiểm đến thuế và các khoản phí liên quan. Việc hiểu và hạch toán đúng từng thành phần không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí hiệu quả mà còn tạo nền tảng cho các quyết định kinh doanh chính xác và bền vững.

Trong thực tiễn, để quản lý tốt các nghiệp vụ mua hàng, nhập khẩu, thuế và giá vốn trên cùng một hệ thống, nhiều doanh nghiệp đã lựa chọn phần mềm kế toán LV-DX Accounting. Giải pháp này hỗ trợ tự động hóa hạch toán, tập hợp chi phí theo lô hàng và cung cấp dữ liệu kịp thời cho công tác quản trị. Tham khảo chi tiết tại: https://lacviet.vn/lv-dx-accounting/.

Bài viết cùng chủ đề:

Quản trị vận hành

Tìm kiếm