Quản trị phát thải khí nhà kính: Nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững

Trong nhiều năm, phát thải khí nhà kính thường được xem là vấn đề môi trường mang tính vĩ mô, gắn với chính sách quốc gia hơn là hoạt động quản trị nội bộ của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong bối cảnh chuyển đổi xanh và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, cách nhìn này đang thay đổi nhanh chóng. Phát thải không còn là câu chuyện “ở xa”, mà đang trực tiếp tác động đến chi phí, khả năng tuân thủ và năng lực cạnh tranh của từng doanh nghiệp.

Chính vì vậy, quản trị phát thải khí nhà kính đang trở thành một nền tảng quan trọng, giúp doanh nghiệp không chỉ đáp ứng yêu cầu pháp lý mà còn hướng tới phát triển bền vững trong dài hạn.

1. Phát thải khí nhà kính đang trở thành “chi phí ẩn” của doanh nghiệp

1.1. Phát thải không còn là yếu tố phi tài chính

Trước đây, phát thải khí nhà kính thường được xếp vào nhóm chỉ tiêu phi tài chính, chủ yếu phục vụ báo cáo trách nhiệm xã hội. Hiện nay, với sự hình thành của thị trường carbon và các cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, phát thải đang dần được “định giá” và chuyển hóa thành chi phí thực tế.

Doanh nghiệp phát thải càng lớn thì rủi ro chi phí càng cao, dù chi phí đó xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp thông qua chuỗi cung ứng, đối tác và thị trường xuất khẩu.

1.2. Áp lực từ chính sách và thị trường

Không chỉ đến từ quy định trong nước, áp lực quản trị phát thải còn đến từ khách hàng, nhà đầu tư và đối tác quốc tế. Nhiều doanh nghiệp lớn đã yêu cầu nhà cung cấp minh bạch dữ liệu phát thải, coi đây là điều kiện bắt buộc để tiếp tục hợp tác.

1.3. Carbon – yếu tố mới trong bài toán lợi nhuận

Khi phát thải được đo lường và quản lý chặt chẽ, carbon trở thành một biến số mới trong bài toán lợi nhuận. Doanh nghiệp không kiểm soát tốt phát thải sẽ đối mặt với chi phí tăng cao, trong khi doanh nghiệp chủ động có thể biến thách thức này thành lợi thế cạnh tranh.

2. Quản trị phát thải là gì và khác gì so với báo cáo môi trường truyền thống?

2.1. Từ báo cáo sang quản trị

Báo cáo môi trường truyền thống thường mang tính tổng hợp, phục vụ mục đích tuân thủ hoặc truyền thông. Trong khi đó, quản trị phát thải tập trung vào việc sử dụng dữ liệu để ra quyết định, tối ưu vận hành và lập kế hoạch dài hạn.

Quản trị phát thải đòi hỏi doanh nghiệp phải hiểu rõ nguồn phát sinh, mức độ phát thải và xu hướng biến động theo thời gian.

2.2. Gắn quản trị phát thải với chiến lược doanh nghiệp

Thay vì xem phát thải là một hoạt động độc lập, doanh nghiệp cần tích hợp quản trị phát thải vào chiến lược sản xuất, đầu tư và phát triển sản phẩm. Đây cũng là nền tảng để doanh nghiệp từng bước tiếp cận các công cụ thị trường như Tín chỉ carbon – giải pháp được nhiều quốc gia và doanh nghiệp áp dụng nhằm cân bằng giữa tăng trưởng và bảo vệ môi trường.

2.3. Vai trò của lãnh đạo và hệ thống nội bộ

Quản trị phát thải chỉ hiệu quả khi có sự cam kết từ lãnh đạo và sự phối hợp giữa các bộ phận: sản xuất, tài chính, vận hành và công nghệ. Điều này cho thấy quản trị carbon không phải là nhiệm vụ riêng của bộ phận môi trường mà là vấn đề quản trị tổng thể.

3. Doanh nghiệp cần đo lường phát thải để làm gì?

3.1. Đáp ứng yêu cầu tuân thủ và giảm rủi ro pháp lý

Đo lường phát thải giúp doanh nghiệp chủ động đáp ứng các yêu cầu pháp lý hiện tại và trong tương lai. Khi khung pháp lý ngày càng hoàn thiện, doanh nghiệp có dữ liệu rõ ràng sẽ giảm đáng kể rủi ro bị động hoặc xử lý mang tính đối phó.

3.2. Lựa chọn phương án xử lý phát thải phù hợp

Dựa trên dữ liệu đo lường, doanh nghiệp có thể quyết định nên ưu tiên giảm phát thải nội bộ hay sử dụng các cơ chế bù trừ. Trong nhiều trường hợp, việc tìm hiểu và áp dụng các cơ chế bù trừ phát thải trở thành một phần trong chiến lược quản trị chi phí môi trường, đặc biệt khi việc cắt giảm ngay lập tức gặp nhiều hạn chế. Xem thêm chi tiết tại: làm sao để có tín chỉ carbon

3.3. Dữ liệu carbon phục vụ ra quyết định quản trị

Khi phát thải được lượng hóa, doanh nghiệp có thể đưa carbon vào các mô hình phân tích chi phí – lợi ích, đánh giá hiệu quả đầu tư và lập kế hoạch dài hạn.

Việc nắm rõ cách tính tín chỉ carbon giúp doanh nghiệp dự báo chính xác nhu cầu bù trừ và kiểm soát ngân sách liên quan đến carbon một cách chủ động.

4. Quản trị phát thải – năng lực cốt lõi trong quản trị doanh nghiệp bền vững

Quản trị phát thải khí nhà kính không còn là một lựa chọn mang tính hình thức, mà đang trở thành nền tảng quan trọng trong quản trị doanh nghiệp hiện đại. Khi phát thải được đo lường, quản lý và tích hợp vào chiến lược, doanh nghiệp không chỉ đáp ứng yêu cầu tuân thủ mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng phát triển bền vững.

Trong bối cảnh thị trường carbon đang dần hình thành tại Việt Nam, những doanh nghiệp đầu tư sớm vào quản trị phát thải và dữ liệu carbon sẽ có lợi thế rõ rệt, cả về chi phí, uy tín và vị thế trong chuỗi giá trị tương lai.

Bài viết cùng chủ đề:

Quản trị vận hành

Tìm kiếm